Informatiebeheer voor Bouwprojecten (BIM)

1. BASISBEGRIPPEN: BIM ALS PROCES

Building Information Modelling (BIM) is een nieuwe manier om informatie in bouwprojecten op te bouwen, te organiseren en te delen. Dit hangt nauw samen met de opkomst van een reeks softwaretoepassingen die vooral de laatste jaren binnen de bouwsector zijn doorgebroken. Algemene concepten en basisbegrippen vanuit de softwarepakketten worden geïntroduceerd. Echter, nog veel belangrijker is de vernieuwde manier van werken die deze software mogelijk maakt. In deze eerste module wordt BIM als proces in detail besproken. De volledige levenscyclus van een gebouw wordt bekeken en er wordt aangetoond hoe BIM doorheen deze cyclus aan bod komt. Aan de hand van een interactieve discussie worden verschillende uitdagingen en ervaringen in de groep onderling gedeeld en besproken.

2. OPENBIM STANDAARDEN EN METHODEN

Omdat de toepassing van BIM en digitalisering inherent gepaard gaat met de inzet van een reeks softwaretoepassingen, wordt een breed marktoverzicht gegeven van de verschillende vendors en tools waaruit u kan kiezen om met BIM aan de slag te gaan. Onder andere Graphisoft ARCHICAD, Tekla Structures, Solibri Model Checker, Autodesk Navisworks, Nemetschek AllPlan, Autodesk Revit, Tekla BIMSight, Trimble Connect, Diamonds, SCIA Engineer, BricsCAD BIM, Autodesk Civil3D komen aan bod, incl. origine, context en meerwaarde. Vervolgens wordt dieper ingegaan op het nut en de nood aan het werken volgens open standaarden. Meer specifiek wordt ingegaan op de rol van OpenBIM en hoe in projecten zowel fabrikant-specifieke (native) als open formaten hun plaats hebben. Wat betreft open data standaarden ligt de focus hier op standaarden ontwikkeld door buildingSMART, in het bijzonder de Industry Foundation Classes (IFC) of ISO 16739. Daarnaast komen ook de BIM Collaboration Format (BCF) en Information Delivery Manuals (IDM) aan bod, en hoe deze gebruikt (kunnen) worden in de praktijk. In tweede instantie zal deze module ingaan op internationale en Europese richtlijnen en standaarden rond informatiebeheer in de architectuur- en bouwpraktijk, met een uitdrukkelijke focus op de NBN EN ISO 19650-1 en 2 rond informatiebeheer. Deze standaard behandelt hoe het BIM proces georganiseerd wordt. Dit vormt het kader waarin BIM wordt toegepast in bouwprojecten wereldwijd. Tenslotte worden recente ontwikkelingen op Europees (CEN/TC 442) en nationaal vlak (o.a. Belgisch BIM protocol, uitvoeringsplan en modelleerrichtlijnen via CLUSTER BIM) toegelicht.

3. BIM MODELLEERTOOLS IN DE PRAKTIJK

Na het marktoverzicht uit module 2, wordt in deze module verder ingegaan op een selectie van representatieve toepassingen en tools voor BIM. In deze module komen een aantal gebruikers aan het woord, die elk vanuit hun ervaring hun BIM-tool belichten, meer specifiek BricsCAD BIM, Graphisoft ARCHICAD, Autodesk Revit en Revit MEP, Trimble Tekla en Autodesk Civil3D. Dit zijn dus geen hands-on praktijksessies, maar de nodige software en licenties kan op aanvraag wel worden voorzien voor eigen gebruik en tests door de deelnemers gedurende de opleiding. In deze opleiding wordt ook aandacht besteed aan hoe deze modelleertools worden ingezet voor specifieke processen zoals bouwproductie (ramen, deuren, prefab beton, …) en voor infrastructuurwerken (wegenbouw), en hoe modelleerpakketten al dan niet gecombineerd worden met andere tools en technieken zoals IFC-viewers, puntenwolken, scripting en dergelijke meer. Aan het einde van deze module is de basiswerking van de behandelde softwaretoepassingen ingeleid, is er een beeld van hoe een softwarekeuze wordt bepaald en is een algemeen marktoverzicht gekend.

4. UITWISSELING VAN INFORMATIE

Modules 1 tot 3 behandelen de aanmaak en het gebruik van gebouwinformatie op een consistente en gestructureerde manier en de standaardisatie van het bouwproces volgens de BIM methodiek. Deze aanpak laat toe om efficiënter en correcter te werken en dus de faalkost van bouwprojecten (typisch 5 tot 15%) te verkleinen. In deze module wordt er specifiek ingegaan op de uitwisseling van informatie, wat een cruciaal aspect is in elk BIM implementatieplan (bedrijf) en BIM uitvoeringsplan (project). Concreet worden de samenwerking en workflow, ondersteund via de open standaarden IFC en BCF, behandeld: waar dien je op te letten wanneer een BIM project als IFC gepubliceerd wordt en hoe kan directe samenwerking vervolgens geoptimaliseerd worden (BIM coördinatie en online collaboratie)? Er wordt gedemonstreerd hoe informatie op een goede manier kan geïmporteerd en geëxporteerd worden in functie van uitwisseling van informatie en het werken met referentiemodellen. Verschillende tools voor coördinatie en uitwisseling worden kort gedemonstreerd en besproken, met name Solibri Model Checker, Autodesk Navisworks, BIMCollab Zoom, SimpleBIM en andere. Enkele online collaboratieplatformen en Common Data Environments (CDEs) worden eveneens gedemonstreerd. Er wordt toegelicht hoe men met de data zelf aan de slag kan in de praktijk en custom tools en workflows kan aanmaken die de BIM modellering en het genereren van eindproducten (plannen, simulaties, schedules, …) versnellen. Bij al deze items wordt zo veel mogelijk gebruikt gemaakt van concrete voorbeelden uit de praktijk, en dit in meer detail vanuit het perspectief van de aannemer en dat van de bouwheer en beheerder.

5. BIM IMPLEMENTATIEPLAN

Bij aanvang van deze module weet iedereen wat BIM inhoudt en welke werkmethodiek dit met zich meebrengt. In principe kan ieder bij aanvang van deze module BIM toepassen in zijn eigen bedrijfscontext. Om BIM ook effectief ingang te laten vinden in een bedrijf, een bedrijfsafdeling of een bouwteam, is een BIM implementatieplan nodig: welke toepassingen zullen ingezet worden en met welke doelstelling, hoeveel mensen moeten geschoold worden, kan BIM bedrijfsbreed toegepast worden of wordt er beter gewerkt met pilootprojecten, welke juridische en contractuele overwegingen zijn er, enzovoort. De opmaak van zo’n BIM implementatieplan wordt in deze module behandeld. Zowel het business plan, technisch plan als juridisch plan worden onder de loep genomen en toegelicht adhv implementatietrajecten door Bureau Bouwtechniek en BIMplan. Deze module bevat ook een les die specifiek ingaat op de juridische aspecten rond de implementatie van BIM in de praktijk. Ook wordt er een gezamenlijk overleg ingepland rond de BIM implementatieplannen die door deelnemers worden uitgewerkt als projectopdrachten, waarbij rechtstreeks feedback wordt gegeven in kleinere groepen. Na afloop van deze module heeft iedereen een notie van het traject dat idealiter zou moeten afgelegd worden om BIM te implementeren in de eigen dagelijkse praktijk.

6. GESPECIALISEERDE VOORBEELDPROJECTEN

In de laatste module worden enkele gespecialiseerde voorbeeldprojecten voorgesteld door de betrokken personen en bedrijven. Het gaat hierbij om voorbeeldprojecten met een gespecialiseerde inslag, die typisch minder vaak aan bod komen in de algemene BIM werkmethodes. Verschillende markten en toepassingsdomeinen worden aangehaald, namelijk MEP/ HVAC ontwerp, infrastructuur, facility management, en landmeetkunde / erfgoed. Specifieke voordelen, werkwijzen en valkuilen worden uitvoerig toegelicht. Deze voorbeelden helpen u om verder te kijken dan de doorsnee implementatie van BIM in de praktijk, en aandacht te hebben voor de nieuwste evoluties en trends buiten de algemene standaard in de praktijk.